PROF. DR. KAYNAK SELEKLER
Zoom” ve Beyin
Zoom toplantılarının yorucu ve tatminsiz hissettirdiği uzun zamandır biliniyor. Ancak bunun fizyolojik bir açıklaması olabilir. Yeni araştırmalar, beynin Zoom üzerinden sosyal etkileşimleri yüz yüze etkileşimlerden farklı şekilde işlediğini öne sürüyor.
2022’de Columbia ve Stanford üniversitelerindeki araştırmacılar Zoom’un yaratıcılığı bastırdığını ve yüz yüze toplantılara göre daha az iş fikri ürettiğini keşfetti. Yakın zamana kadar, sosyal etkileşimler sırasında devreye giren karmaşık sinir devrelerinin sanal ve yüz yüze toplantılar arasında ayrım yapmayacağı düşünülüyordu. Bu yeni çalışma, yüz yüze etkileşimlere kıyasla, Zoom’da etkileşime girildiğinde beyin aktivitesinde ve sosyal ipuçları alışverişinde önemli bir azalma olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar 28 sağlıklı gönüllüyü aldılar ve yüz işleme mekanizmalarının sosyal bağlama göre farklılık gösterip göstermediğini görmek için yüz yüze ve Zoom üzerinden konuşanların çoklu sinirsel tepki sinyallerini kaydettiler. Aynı çiftlerin yüz yüze ve Zoom üzerinden aynı şeyleri tartışırken gerçek zamanlı beyin aktivitelerini izlemek için gelişmiş görüntüleme ve nöromonitörleme araçlarını kullandılar.
Çalışmaya katılanlar yüz yüze olduklarında, daha yüksek düzeyde senkronize sinirsel aktiviteye sahip oldular, doğrudan birbirlerine bakmak için daha fazla zaman harcadılar ve artan uyarılma sergilediler (daha büyük gözbebeği çaplarıyla gösterildiği gibi), bu da artan etkileşimi ve artan karşılıklı bilgi alışverişini akla getiriyor.
Bu davranışsal bulgulara uygun olarak çalışma, yüz yüze toplantıların fonksiyonel yakın kızılötesi spektroskopide dorsal-parietal kortekste daha fazla aktivasyon ürettiğini de buldu. Benzer şekilde, yüz yüze karşılaşmalar, EEG’de yüz ile ilişkili olarak görülen daha fazla teta salınımıyla ilişkilendirildi.
Bu çok modlu bulgular, yazarların, şahsen sunulan canlı yüzler ve sanal medya üzerinden sunulan aynı canlı yüzler için muhtemelen ayrılabilir nöro-işleme yollarının olduğu sonucuna varmasına yol açtı.
Sonuçta Zoom toplantısında göz teması kurmak neredeyse imkansız. Partnerinize doğrudan bakabilmek için, partnerinizin ifadelerini ve tepkilerini göremediğiniz kameraya bakmanız gerekir. Belki de mevcut sanal teknoloji, daha ince yüz hareketlerini algılama yeteneğimizi sınırlıyor. Ayrıca, tipik bir web kamerasının aşağı doğru açısı, sanal karşılaşmalardan toplayabildiğimiz görsel bilgileri bozabilir. Öte yandan, yüz yüze toplantılar, gözlerde ve yüz ifadelerinde kök salmış ince sosyal ipuçlarının en iyi şekilde paylaşılmasına olanak tanıyan doğrudan bir görüş hattı sunar.
Zoom ve yüz yüze etkileşimler arasındaki beyin aktivitesindeki bu farklılığa teknolojik sınırlamalar katkıda bulunuyorsa, teknoloji geliştikçe bu etkinin nasıl değiştiğini ve dijital dünya ile gerçek dünya arasındaki giderek bulanıklaşan çizgilere uyum sağlamak için nasıl geliştiğimizi görmek ilginç olacaktır.
Kaynak:
Sosyal izolasyon ve çevrimiçi konuşmalar
Bir çalışmanın sonuçlarına göre, düzenli çevrimiçi konuşmalar, sosyal olarak izole edilmiş yaşlı yetişkinlerde bilişsel gerilemenin önlenmesine yardımcı olma potansiyelini gösteriyor.
Sosyal izolasyon, bilişsel gerileme ve demans için bir risk faktörüdür. “İnternet Tabanlı Konuşmaya Dayalı Klinik Deney” (I-CONECT), beyin fonksiyonlarını ve bilişi teşvik etmek amacıyla düzenli, 30 dakikalık görüntülü sohbetler için sosyal olarak izole edilmiş yaşlı yetişkinleri, eğitimli konuşmacılarla buluşturdu.
I-CONECT sohbetleri sadece rastgele tartışmalar değildir. Ekip üyeleri, hafıza, yürütme işlevi ve soyut düşünceyle ilişkili beyin bölgelerini uyarmak için özel olarak tasarlanmış konuşmalar aracılığıyla katılımcılara rehberlik etmek üzere eğitilir.
Araştırmanın 186 katılımcısı deney ve kontrol gruplarına ayrıldı. Deney grubu, eğitimli I-CONECT personeli ile altı ay boyunca haftada dört kez, ardından diğer altı ay boyunca haftada iki kez konuştu. Kontrol grubu katılımcılarına I-CONECT personeliyle haftalık 10 dakikalık telefon görüşmesi yapıldı.
Konuşma müdahalesini alanlar bilişsel testlerde kontrol grubuna göre ortalama 1,75 puan daha yüksek puan aldılar. Ayrıca dile dayalı yürütücü işlev puanlarının daha yüksek olduğunu gösterdiler. Her iki grupta da duygusal refah ölçümleri gelişti. Müdahale alan katılımcıların beyin manyetik rezonans görüntülemesi, kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, beynin çalışma ve epizodik hafızayla ilişkili bölgesindeki dikkat ağı bağlantılarının arttığı gözlendi.
Çalışma, yaşlı yetişkinlerde bilişsel işlevi iyileştirmek için teşvik edici konuşmaların değeri konusunda umut verici olsa da, bunlar çok başlangıç niteliğinde ve farklı popülasyonlarda ve ortamlarda çok daha kapsamlı testler yapılması gerekiyor.
Kaynak:
Masa Oyunları Bilişsel Gerilemeyi Yavaşlatabilir mi?
Yeni bir sistematik incelemenin sonuçları, satranç veya diğer masa oyunları oynamanın yaşlı hastalarda bilişsel gerilemeyi yavaşlattığını ve yaşam kalitesini artırdığını gösteriyor.
Monza, İtalya’daki Fondazione IRCCS San Gerardo dei Tintori’deki araştırmacılar, bu konudaki yayınlanmış literatürü araştırdıktan sonra inceleme için 15 çalışma seçiyor. Çalışmalar, masa oyunlarının, bilişsel bozukluk riski taşıyan veya bilişsel bozukluk bulunan yaşlı bireyler üzerindeki etkisini değerlendiriyor.
Çalışmalar arasında satranç, domino ve Çin, Japonya ve Kore’de popüler olan, Go gibi farklı masa oyunları yer alıyor.
Araştırmalar test puanlarındaki iyileşmeyle ölçülen, masa oyunlarının bilişsel işlevi iyileştirdiğini buldu.
Go oynamak, “İz Sürme Testi-A” ile ölçüldüğünde, gelişmiş çalışma belleğiyle bağlantılıydı. Mahjong (bir çeşit domino) oynayanlar yürütücü işlevlerde iyileşme ve depresif belirtilerde geçici bir azalma bildirdiler. Ve satranç oyuncuları, Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi ölçeğine göre satranç oynayarak yaşam kalitelerinin arttığını bildirdiler.
Genel olarak, farklı popülasyonlarda biliş gelişti. Sosyal bağlamda masa oyunları oynamanın özellikle beyin gücünü artırmada iyi olduğu ortaya çıktı.
Sonuçlar aynı zamanda Go ve satrancın farklı biyolojik etkilere sahip olduğunu da gösteriyor gibi görünüyordu. Örneğin Go, orta temporal girus gibi biliş için anahtar olan alanlarda beyinden türetilen nörotrofik faktör düzeylerini ve metabolizmayı artırdı.
Araştırma hakkında yorum yapan Prof. Dr. Vladimir Hachinski’nin görüşü: “Masa oyunu oynamanın konsantrasyon, strateji ve aralıklı ödüller gerektirdiğini, bunların hepsinin beyin için iyi olduğunu ve prefrontal korteksi içerebileceğini belirtti. Hachinski, masa oyunlarının da tipik olarak zamanlanmış olduğunu, bunun da beyin hızı işlemeyi içerdiğini ve bir kazananı ve kaybedeni olduğunu, böylece duyguların yükselebileceğini ve bunun da beyni etkilediğini ekledi.” Hachinski, “İnsanların yaptıkları şeyi geliştirebilmeleri cesaret verici ve bu konuda ne kadar uzun süre çalışırlarsa beyinlerini o kadar fazla kullanıyorlar. Oyuncuların ağlar kurması nedeniyle uzun vadeli bir etki olabilir” dedi.
Ancak Hachinski, tıpkı bir enstrümanı çalmayı öğrenmenin otomatik olarak diğerlerini de çalabileceğiniz anlamına gelmediği gibi, çok fazla satranç oynamanın sizi daha iyi bir düşünür yapmayacağını da uyardı.
Kaynak: